Instrumenten

Tandaradei gebruikt heel veel instrumenten om zijn bijzondere klanken te maken. Heel veel instrumenten zijn getrouwe kopieën van en naar voorbeelden uit oude tijden.

Strijkinstrumenten

Cicker kwaakt als een echte (alt) rebec naar een voorbeeld uit de 10de eeuw. Zo klein als haar klankkastje is en met maar 3 snaren, zo heerlijk eigen en fel is haar lokroep. De klankkast gaat, zoals dat een rebec betaamt in één stuk over in de hals en de schroevenplaat. Berrie Hendriksen heeft niet alleen de rebec gebouwd maar ook de strijkstok

Fida heeft last van liefdesverdriet. Haar klanken laten het horen door de galm van haar dunste resonantiesnaren, 8 welgeteld. Fida die van Spaanse afkomst is, is een Fidula d’amore en heeft een schroefplaat met aan de bovenzijde vier stemschroeven en aan de onderzijde daarvan nog eens 8 stempinnen voor de resonantiesnaren. Elke noot die je op dit instrument speelt klinkt na als of je in een kerkje speelt………..

Pytahgoras gedraagt zich als een statige fidula uit de 14de eeuw. Met zijn 5 snaren heeft hij het bereik van een alt en weekt zich al een beetje los uit de vedelfamilie waar die uit stamt. Berrie Hendriksen heeft zich op dit instrument lekker kunnen uitleven met het bouwen van dit instrument om die naar de wensen van de bespeler te laten zijn.

Ariosto is de dichterlijke sopraan vedel uit het hof van Ferrara. Deze kleinste telg uit onze vedelfamilie heeft een lieflijk, zoete klank en voelt zich heel trots tussen met de basvedel en de fidula. Haar typische vorm van een citool brengt geluk en voorspoed en misschien wel een eeuwig leven.

Mathilde laat graag eens aan haar draaien. Haar wiel tolt rond en snerpt de snaren aan. Mathilde speelt het liefst buiten of in grote zalen, want anders klagen de buren zo over haar lawaai. Daar heeft deze draailier dan weer een bondgenoot met Teckel de doedelzak die ook behoorlijk luidruchtig kan zijn.

Citool is familie van Ariosto. Onze bladvormige basvedel heeft met zijn 6 snaren een groot bereik. Soms bromt Citool mee met de bassen, dan weer met de tenoren en soms als die heel veel zin heeft gebruikt hij zijn hoogste snaren om met de alten en de sopranen mee te doen. Maar het leukst vind hij om te bourdon te laten horen, want dat knort zo lekker op de snaren.

Tokkelinstrumenten

Oed is onze peervormige korthalsluit en met zijn 11 snaren een dubbelkoor op zich. Afkomstig uit het verre Perzië wordt de el-ud ook graag gebruikt voor West-Europese muziek. Oed is in alle huizen thuis en zo brengt hij het thuisgevoel waar die ook klinkt. De Oed wordt gezien als de voorvader van de huidige luit en de gitaar.

Sazias heeft een vriend die in de Efteling woont. Daar gaat Sazias de Saz soms op bezoek om Lange Jan op te zoeken. Lange Jan is op zich niet zo lang, alleen zijn hals is vrij dun en kan heel lang worden. Daarin heeft deze langhalsluit dan ook zijn zielsverwant gevonden. Met zijn 3 dubbele (korige) snaren is die erg in zijn sazzzzz………., maar ook dat zijn klankkast die gemaakt is uit één stuk olijfboom. De buzuk Bağlama werd origineel gebruikt voor de rebetica muziek, maar is nu het volksinstrument in het Turkse vaderland. Sazias heeft een Grieks neefje Bouzoukie. Die staat hieronder.

Dit is de bouzouki van Ronald Spanjaardt. Een dubbelkorige langhalsluit uit Griekenland het neefje dus van de Griekse Saz (ias). Deze is in Athene gebouwd door Polydorou in het voorjaar van 2021. Er wordt graag en fel op gespeeld.

Het onstaan van de bouzouki is uit de Turkse saz en de Perzische tambur-e bozorg (spreek; boezoek). Maar ook de oorsprong van dit instrument kan verder getrokken naar de “Pandoura”, een instrument uit de Griekse Oudheid. Afbeeldingen op miniaturen en wandschilderingen uit de Byzantijnse periode, van instrumenten, leveren iconografisch bewijs hiervan.

Gilu schaamt zich een beetje voor zijn identiteitscrisis. Op de leeftijd van meer dan 70 jaren klinkt dat wel een beetje triest. Dat hoeft wat ons betreft helemaal niet. Hij ziet er in de vorm van een luit puik uit en heeft de snaren van een kleinere gitaar. Als je het niet weet dan valt het niet eens op.
Lieve Gilu, leer van je zelf te houden zoals je bent. Wij houden van je. Je bent een opperste beste gitaarluit!

Deze 10-korige renaissanceluit is gebouwd in 1975 en komt van de hand van de luitbouwer Kazuo Sato. Na een zoektocht van enkele dagen in de eerste weken van mei 2021 besloot Ronald Spanjaardt dit instrument aan te schaffen om optimaal dienstbaar te kunnen zijn in Tandaradei. De luit heeft een frisse, heldere klank en voegt zich overal soepel tussen. Een lust voor oog en oor.

Tegenwoordig nemen we de ukelele heel serieus. Deze ronde speciale vorm mag er zeker zijn. Hoe klein ook het instrument is, kan die een grote bijdrage aan een muziekstuk leveren. Ze doet ons denken aan de de plaatjes van de Cantiga’s de Sante Maria uit de de 13de eeuw. Maar toch bestaat dit instrument pas zo’n 150 jaar. Zouden de bouwers op Hawai dit hebben afgekeken? Zeker is dat het instrument voorkwam op Madeira en meekwam met de zeelieden. Zelfs de Hawaiiaanse koning gaf er zijn goedkeuring aan en zo werd het instrument snel populair.

Spaanse charmes heeft deze gitaar. Deze verleidende dame is gebouwd door Jeroen Hilhorst in zijn Amsterdamse atelier. Het moderne gitaarrepertoire wordt er met plezier op gespeeld. Dit robuste en toch tere instrument mag af en toe de revue passeren in een solo van Ronald Spanjaardt. Een rijk instrument. Ondanks dat hij geen familie van de luit is doet hij het goed in dit historische gezelschap.

Blaasinstrumenten

Teckel is een ware herrieschopper. Als je in zijn opgeblazen zak knijpt dan schettert die wat af. Deze bruine teckel is aan komen lopen uit de werkplaats van Hans Hatting. Instrumentenmaker Hans maakt prachtige doedelzakken voor speellieden zoals wij.

Corrie is samen met Claas, Catharina en Casper een heus consortium. Dat is een moeilijk woord voor instrumentgroep en in dit geval van de cornamuses. Ze voelen zich overigens heel gewichtig al lijkt hun geluid meer op het kwaken van een kikker. Maar Cicker voelt niet aangesproken, want die heeft zijn wortels liggen in de edele strijkers familie en vindt de cornamuse maar een rare blaaskaak.

Clarino heeft een zwoele klank en lijkt daarmee een beetje op een duduk, maar is toch echt een chalumeau. Met zijn lijf uit esdoorn en zijn klankbeker van een koehoorn is het een rare toeter gebouwd door Berrie Hendriksen.

Blokfluiten en dwarsfluiten ontbreken niet om de lokroep van de nachtegaal na te doen en de melodieën te vertolken. Iedereen kent ze. Voor sommigen zijn ze een nachtmerrie en voor anderen een prachtig instrument. Wij vinden ze prachtig en gebruiken ze in alle soorten en maten.

Twitter fluit als de best als die wat gedronken heeft. Deze kleine kleien vogel fluit moet je vullen met wat water en dan twittert die bijna net als een nachtagaal “tandaradei”. Dit lieve instrumentje mag natuurlijk niet ontbreken bij de meimaandliedjes, maar ook in de zomer laten we haar heerlijk fluiten

Slag- en ruis instrumenten

Hacim zijn achtergrond is niet helemaal duidelijk. Hij lijkt op een Midden-Europees klein cymbaal. Maar we hebben hem maar gedoopt als Hakkebord. Twee octaven is zijn bereik en daarmee pingelt deze Hacim veel begeleiding en soms een melodietje mee. Je kunt hier natuurlijk ook op tokkelen en op de buitenste snaren valt ook nog te strijken voor wat spannende geluiden.

Kleo komt uit het verre Griekenland uit de stad van het Parthenon. Hij is gemaakt van gebakken klei en bespannen met een mooi geschakeerd geitenvel. In andere landen staat Kleo ook bekend als darbouka.

Armin is een hele felle trom die uit het Armeense gebied komt of misschien wel uit de Kaukasische gebieden. Zijn vel staat zo strak dat je er lekker op kunt roffelen, maar ook een felle doffe slag is mogelijk. De spanning van het vel wordt helemaal geregeld door de touwen die je strakker of losser kunt zetten.

Eira klopt als de beste. Haar lepels zijn wat lomp en aan elkaar gelijmd, maar als je er behendig mee omgaat zijn er fraaie ritmes te halen uit deze Ierse klopper. Keukengerei als instrument,…… waar zijn de potten en de pannen?!

Druppie heeft een slechte naam in de noordelijke landen, maar in de zuidelijke landen komt zijn naam als regenstok graag voor in de gebeden.
Beweeg je de stok langzaam heen en weer als of je een betoverende bezwering maakt, dan klinkt het net alsof het zachtjes regent.

Als je op bedevaart naar Spanje gaat, kan het bijna niet missen dat je dan naar Santiago de Compostella gaat. De route “El Camino” ernaar toe wordt aangegeven met de schelp als teken. D’el Caminos worden in Tandaradei gebruikt ze als een soort van castagnetten, die ook nog eens een bijzonder mooi raspend en klakkend geluid kunnen maken.

Carilli laat goed van zich horen. Van klein tot groot heeft ze de hele klokkenfamilie aangespoord om mee te doen. Vrolijk kondigen ze normaal gesproken de tijd aan of een bijzondere gebeurtenis (rouw en trouw). Maar bij Tandaradei worden ze gebruikt om het middeleeuwse klankspectrum kracht bij te zetten.

Riq Rikkie denkt dat bij een popband beland is. Hij swingt wat af met zijn verleidelijke ritmes. Zijn echte uit koper geslagen schelringen draagt hij met trots en zijn ingelegde zijkant lokt nieuwsgierige voorbijgangers om dit ware kunstwerkje te bekijken en te bewonderen.

Duyvis is grote vriendjes met Bonnie. Ze rammelen het liefst samen wat dat klinkt zo lekker. Deze notenrammelaar komt uit Verweggiestan. Dat schijnt een heel warm land te zijn en zo ver we dat het met de kameel zelfs meerdere weken reizen is. Kun je nagaan.

Bonnie is stiekem verliefd op Duyvis. Ze speelt zo graag rammelaar met hem. Met haar bonen aan een touw slingert al verleidend om Duyvis heen, maar die geeft, zo stoer als die is, geen kik. Dit bonenkoord geeft een prachtig spannend ritselend geluid

Bella heeft het vaak aan de stok met Rinkel. Samen met hem wil zij eigenlijk niet spelen, maar ja……. Samen bellen ze wel graag aan in een straat verderop en rennen dan in galop snel weer weg. Die belhamels! Wat wil je als je als bellenstok alleen maar geassocieerd wordt met een arrenslee, daar wordt je niet alleen baldadig van, maar als je niet oppast dan hou je er ook nog een meerdwaardigheidscomplex aan over. Tja haar geluid lijkt er inderdaad wel veel op…….

Rinkel voelt zich aangesnoerd en dat is toch maar knap lastig. Alle belletjes rinkelen vrolijk en fijntes het liefst dwars door de muziek heen. Het verraad zijn belhamel karakter. Oh ja, en samen met Bella de bellenstok doen ze stoute spelletjes. Ze verstoren het liefst de rust in de straat.